Słowa kluczowe
wiek odpowiedzialności karnej
odpowiedzialność nieletnich
prawa dziecka
rozwój psychospołeczny
Jak cytować
Abstrakt
Nowelizacja Kodeksu karnego z 2023 r. wprowadziła wyjątkową odpowiedzialność karną 14-latków. Przesłanki nowego przepisu budzą liczne wątpliwości interpretacyjne. Analiza istoty dolnej granicy wieku odpowiedzialności karnej pozwala stwierdzić, że zmiana jest niecelowa. Z uwagi na konieczność ochrony praw dziecka jest ona także niezwykle niebezpieczna.
Bibliografia
Barczak-Oplustil A., Małecki M., Tarapata S., Iwański M., Populistyczna nowelizacja prawa karnego. Ustawa z dnia 7.07.2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (druk senacki nr 762), Kraków 2022, https://kipk.pl/ekspertyzy/populistyczna-nowelizacja-prawa-karnego/.
Barczak-Oplustil A., Sporne zagadnienia istoty winy w prawie karnym. Zarys problemu, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2005, z. 2.
Bojarski T., w: A. Michalska-Warias, J. Piórkowska-Flieger, M. Szwarczyk, T. Bojarski, Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2016.
Bojarski T., w: T. Bojarski, E. Kruk, E. Skrętowicz, Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich. Komentarz, Warszawa 2016.
Buczkowski K., Wymiar Sprawiedliwości wobec nieletnich w wybranych krajach, Warszawa 2018.
Budyn-Kulik M., w: Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, red. M. Mozgawa, LEX/el. 2024.
Budyn-Kulik M., w: Kodeks karny. Komentarz, red. M. Mozgawa, Warszawa 2015.
Budyn-Kulik M., Wpływ osobowości sprawcy na ocenę podstaw i zakresu odpowiedzialności karnej, „Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego” 2017, t. 43.
Burdziak K., Sposób ustalania dolnej granicy wieku odpowiedzialności karnej (polemika z M. Nawrockim), „Państwo i Prawo” 2021, nr 5.
Dębski R., Giezek J., Jędrzejewski Z., Kaczmarek T., Konarska-Wrzosek V., Lachowski J.,
Pohl Ł., Szwarc A., Zawłocki R., w: Nauka o przestępstwie. Zasady odpowiedzialności. System Prawa Karnego. Tom 3, red. R. Dębski, Warszawa 2017.
Gardocka T., Opinia dotycząca projektu zmian w Kodeksie karnym (druk sejmowy nr 2024, data projektu: 22 lutego 2022 r.), Warszawa 2022.
Giezek J., Gruszecka D., Lipiński K., Opinia na temat ustawy z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (druk senacki nr 762), Warszawa 2022.
Giezek J., w: D. Gruszecka, K. Lipiński, G. Łabuda, J. Giezek, Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, Warszawa 2021.
Górecki P., Komentarz do niektórych przepisów Kodeksu karnego, w: P. Górecki, S. Stachowiak, Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich. Komentarz, Warszawa 2007.
Górecki P., Konarska-Wrzosek V., Komentarz do niektórych przepisów Kodeksu karnego, w: P. Górecki, V. Konarska-Wrzosek, Postępowanie w sprawach nieletnich. Komentarz, Warszawa 2019.
Grześkowiak A., w: Kodeks karny. Komentarz, red. A. Grześkowiak, K. Wiak, Warszawa 2024.
Ignasiak Z., Sławińska T., Akceleracja rozwoju i zmiany sekularne cech morfologicznych młodzieży wrocławskiej, „Przegląd Antropologiczny” 1993, t. 56, z. 1–2.
Konarska-Wrzosek V., Prawny system postępowania z nieletnimi w Polsce, Warszawa 2013.
Kopik A., Pedagogiczne aspekty akceleracji rozwoju dzieci i młodzieży, http://fyzika.unipo.sk/wp-content/files/zbornik2008/clanky/Kopik_Aldona.pdf, dostęp: 12 lutego 2024 r., w dniu wydania link nieaktywny.
Kotowski W., Kurzępa B., Komentarz do niektórych przepisów Kodeksu karnego, w: W. Kotowski, B. Kurzępa, Przestępstwa pozakodeksowe. Komentarz, Warszawa 2007.
Kowalewska-Łukuć M., Wina w prawie karnym, Warszawa 2019.
Kulik M., Czy nieletni może odpowiadać karnie za niewykonawcze postaci współdziałania przestępnego oraz formy stadialne poprzedzające dokonanie?, „Studia Prawnicze” 2016, nr 4.
Kulik M., Wąsek A., w: Kodeks karny. Komentarz, red. M. Filar, Warszawa 2016.
Lachowski J., w: Kodeks karny. Komentarz, red. V. Konarska-Wrzosek, Warszawa 2023.
Maraszek M., Odpowiedzialność karna nieletnich (art. 10 § 2 k.k., art. 13 i 91 u.niel.), „Przegląd Sądowy” 2011, nr 7–8.
Maraszek M., Wiek odpowiedzialności karnej w kontekście czynu ciągłego i ciągu przestępstw, „Edukacja Prawnicza” 2011, nr 11.
Marek A., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2010.
Nawrocki M., O sposobie ustalania dolnej granicy wieku odpowiedzialności karnej, „Państwo i Prawo” 2019, nr 9.
Olężałek M., Bogacki P., Komentarz do nowelizacji z 7.7.2022 r., Warszawa 2023.
Opinia Stowarzyszenia Adwokackiego „Defensor Iuris” wobec projektu ustawy z 7.7.2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (druk senacki Nr 762, Senat RP X kadencji) z 15.7.2022 r., Słupsk 2022.
Pobocha J., Psychiatryczne i medyczne uwarunkowania ustalenia minimalnego wieku odpowiedzialności karnej, opinia z 17 listopada 2021 r., zlecona przez Ministerstwo Sprawiedliwości.
Pohl Ł., Istota pomocnictwa w kodeksie karnym, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2000, nr 2.
Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2023.
Sroka T., Kodeks karny. Wybór orzecznictwa. Komentarz orzeczniczy, Warszawa 2014.
Stańdo-Kawecka B., Prawo karne nieletnich. Od opieki do odpowiedzialności, Warszawa 2007.
Szczygieł G., Cele wykonywania kary pozbawienia wolności – kilka refleksji, „Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego” 2017, t. 43.
Śliwowski J., Tendencje abolicjonistyczne i skrajnie krytyczne w penitencjarystyce, w: Problemy współczesnej penitencjarystyki w Polsce, t. I, red. B. Hołyst, Warszawa 1984.
Świecki D., Wina w prawie karnym materialnym i procesowym, „Prokuratura i Prawo” 2009, nr 11–12.
Uzasadnienie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, druk nr 2024, Sejm IX kadencji.
Walczak-Żochowska A., Dąbrowski J., w: Kodeks karny. Komentarz, red. R. Stefański, Warszawa 2023.
Wąsek A., w: Kodeks karny. Komentarz, red. O. Górniok, Warszawa 2006.
Zachuta A., Przestępstwo ciągłe – czyn ciągły i ciąg przestępstw, „Przegląd Sądowy” 2003, nr 3.
Zalecenie Nr R (87) 20 Komitetu Ministrów dla państw członkowskich w sprawie reakcji społecznej na przestępczość nieletnich, Komitet Ministrów Rady Europy 1987.
Zgoliński I., w: Kodeks karny. Komentarz, red. V. Konarska-Wrzosek, Warszawa 2020.
Zoll A., w: Kodeks karny. Część ogólna. Tom I. Część I. Komentarz do art. 1-52, red. W. Wróbel, Warszawa 2016.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2025 Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych