Keywords
age of criminal responsibility
juvenile responsibility
children’s rights
psychosocial development
How to Cite
Abstract
The 2023 amendment to the Polish Criminal Code introduced exceptional criminal liability for 14-year-olds. The rationale of the new provision raises numerous interpretive doubts. Analysis of the essence of the lower age limit of criminal responsibility allows us to conclude that the change is inexpedient. Given the need to protect children’s rights, it is also extremely dangerous.
References
Barczak-Oplustil A., Małecki M., Tarapata S., Iwański M., Populistyczna nowelizacja prawa karnego. Ustawa z dnia 7.07.2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (druk senacki nr 762), Kraków 2022, https://kipk.pl/ekspertyzy/populistyczna-nowelizacja-prawa-karnego/.
Barczak-Oplustil A., Sporne zagadnienia istoty winy w prawie karnym. Zarys problemu, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2005, z. 2.
Bojarski T., w: A. Michalska-Warias, J. Piórkowska-Flieger, M. Szwarczyk, T. Bojarski, Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2016.
Bojarski T., w: T. Bojarski, E. Kruk, E. Skrętowicz, Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich. Komentarz, Warszawa 2016.
Buczkowski K., Wymiar Sprawiedliwości wobec nieletnich w wybranych krajach, Warszawa 2018.
Budyn-Kulik M., w: Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, red. M. Mozgawa, LEX/el. 2024.
Budyn-Kulik M., w: Kodeks karny. Komentarz, red. M. Mozgawa, Warszawa 2015.
Budyn-Kulik M., Wpływ osobowości sprawcy na ocenę podstaw i zakresu odpowiedzialności karnej, „Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego” 2017, t. 43.
Burdziak K., Sposób ustalania dolnej granicy wieku odpowiedzialności karnej (polemika z M. Nawrockim), „Państwo i Prawo” 2021, nr 5.
Dębski R., Giezek J., Jędrzejewski Z., Kaczmarek T., Konarska-Wrzosek V., Lachowski J.,
Pohl Ł., Szwarc A., Zawłocki R., w: Nauka o przestępstwie. Zasady odpowiedzialności. System Prawa Karnego. Tom 3, red. R. Dębski, Warszawa 2017.
Gardocka T., Opinia dotycząca projektu zmian w Kodeksie karnym (druk sejmowy nr 2024, data projektu: 22 lutego 2022 r.), Warszawa 2022.
Giezek J., Gruszecka D., Lipiński K., Opinia na temat ustawy z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (druk senacki nr 762), Warszawa 2022.
Giezek J., w: D. Gruszecka, K. Lipiński, G. Łabuda, J. Giezek, Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, Warszawa 2021.
Górecki P., Komentarz do niektórych przepisów Kodeksu karnego, w: P. Górecki, S. Stachowiak, Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich. Komentarz, Warszawa 2007.
Górecki P., Konarska-Wrzosek V., Komentarz do niektórych przepisów Kodeksu karnego, w: P. Górecki, V. Konarska-Wrzosek, Postępowanie w sprawach nieletnich. Komentarz, Warszawa 2019.
Grześkowiak A., w: Kodeks karny. Komentarz, red. A. Grześkowiak, K. Wiak, Warszawa 2024.
Ignasiak Z., Sławińska T., Akceleracja rozwoju i zmiany sekularne cech morfologicznych młodzieży wrocławskiej, „Przegląd Antropologiczny” 1993, t. 56, z. 1–2.
Konarska-Wrzosek V., Prawny system postępowania z nieletnimi w Polsce, Warszawa 2013.
Kopik A., Pedagogiczne aspekty akceleracji rozwoju dzieci i młodzieży, http://fyzika.unipo.sk/wp-content/files/zbornik2008/clanky/Kopik_Aldona.pdf, dostęp: 12 lutego 2024 r., w dniu wydania link nieaktywny.
Kotowski W., Kurzępa B., Komentarz do niektórych przepisów Kodeksu karnego, w: W. Kotowski, B. Kurzępa, Przestępstwa pozakodeksowe. Komentarz, Warszawa 2007.
Kowalewska-Łukuć M., Wina w prawie karnym, Warszawa 2019.
Kulik M., Czy nieletni może odpowiadać karnie za niewykonawcze postaci współdziałania przestępnego oraz formy stadialne poprzedzające dokonanie?, „Studia Prawnicze” 2016, nr 4.
Kulik M., Wąsek A., w: Kodeks karny. Komentarz, red. M. Filar, Warszawa 2016.
Lachowski J., w: Kodeks karny. Komentarz, red. V. Konarska-Wrzosek, Warszawa 2023.
Maraszek M., Odpowiedzialność karna nieletnich (art. 10 § 2 k.k., art. 13 i 91 u.niel.), „Przegląd Sądowy” 2011, nr 7–8.
Maraszek M., Wiek odpowiedzialności karnej w kontekście czynu ciągłego i ciągu przestępstw, „Edukacja Prawnicza” 2011, nr 11.
Marek A., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2010.
Nawrocki M., O sposobie ustalania dolnej granicy wieku odpowiedzialności karnej, „Państwo i Prawo” 2019, nr 9.
Olężałek M., Bogacki P., Komentarz do nowelizacji z 7.7.2022 r., Warszawa 2023.
Opinia Stowarzyszenia Adwokackiego „Defensor Iuris” wobec projektu ustawy z 7.7.2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (druk senacki Nr 762, Senat RP X kadencji) z 15.7.2022 r., Słupsk 2022.
Pobocha J., Psychiatryczne i medyczne uwarunkowania ustalenia minimalnego wieku odpowiedzialności karnej, opinia z 17 listopada 2021 r., zlecona przez Ministerstwo Sprawiedliwości.
Pohl Ł., Istota pomocnictwa w kodeksie karnym, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2000, nr 2.
Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2023.
Sroka T., Kodeks karny. Wybór orzecznictwa. Komentarz orzeczniczy, Warszawa 2014.
Stańdo-Kawecka B., Prawo karne nieletnich. Od opieki do odpowiedzialności, Warszawa 2007.
Szczygieł G., Cele wykonywania kary pozbawienia wolności – kilka refleksji, „Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego” 2017, t. 43.
Śliwowski J., Tendencje abolicjonistyczne i skrajnie krytyczne w penitencjarystyce, w: Problemy współczesnej penitencjarystyki w Polsce, t. I, red. B. Hołyst, Warszawa 1984.
Świecki D., Wina w prawie karnym materialnym i procesowym, „Prokuratura i Prawo” 2009, nr 11–12.
Uzasadnienie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, druk nr 2024, Sejm IX kadencji.
Walczak-Żochowska A., Dąbrowski J., w: Kodeks karny. Komentarz, red. R. Stefański, Warszawa 2023.
Wąsek A., w: Kodeks karny. Komentarz, red. O. Górniok, Warszawa 2006.
Zachuta A., Przestępstwo ciągłe – czyn ciągły i ciąg przestępstw, „Przegląd Sądowy” 2003, nr 3.
Zalecenie Nr R (87) 20 Komitetu Ministrów dla państw członkowskich w sprawie reakcji społecznej na przestępczość nieletnich, Komitet Ministrów Rady Europy 1987.
Zgoliński I., w: Kodeks karny. Komentarz, red. V. Konarska-Wrzosek, Warszawa 2020.
Zoll A., w: Kodeks karny. Część ogólna. Tom I. Część I. Komentarz do art. 1-52, red. W. Wróbel, Warszawa 2016.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
Copyright (c) 2025 Journal of Criminal Law and Penal Studies