Słowa kluczowe
czyn ciągły
zbieg przestępstwa z wykroczeniem
Jak cytować
Abstrakt
Glosowane orzeczenie stanowi istotny wyłom w dotychczasowej linii orzeczniczej Sądu Najwyższego. Przedmiotem opracowania jest więc odpowiedź na pytanie, czy orzeczenie to jest słuszne i to nie tylko z perspektywy zasadności rozumienia i stosowania odpowiednich norm, w tym tych wynikających z wykładni przepisów prawa międzynarodowego, ale również z perspektywy skutków związanych choćby z możliwym naruszeniem pewnej aksjologii prawnokarnej, również w aspekcie konstytucyjnym (prawdy materialnej, trafnej represji, sprawiedliwości społecznej) oraz dopuszczalnością bezkarności sprawcy w nietypowych, ale wcale nierzadkich konfiguracjach procesowych. Przedmiotem rozważań jest również kwestia zakresu stosowania prezentowanego w judykacie kierunku wykładni, tj. czy ma on charakter uniwersalny w relacji przestępstwo–wykroczenie, czy raczej dotyczy tylko ewentualnego zbiegu czynów wskazanych w art. 12 § 2 k.k. (przeciwko mieniu). We wnioskach końcowych opracowania powrócono do toczącej się od lat dyskusji na temat zasadności zmian ustawowych na styku przestępstw i wykroczeń, a dotyczących m.in. relacji tych dwóch reżimów odpowiedzialności, ustawowej dyrektywy rozstrzygania niepomijalnego zbiegu przepisów, stosowania reguł wyłączania wielości ocen.
Bibliografia
Błachnio-Parzych A., Pozorny zbieg znamion przestępstwa i wykroczenia a zasada ne bis in idem w orzecznictwie Sądu Najwyższego, „Palestra” 2008, nr 9–10.
Błachnio-Parzych A., Zbieg odpowiedzialności karnej i administracyjno-karnej jako zbieg reżimów odpowiedzialności represyjnej, Warszawa 2016.
Błachnio-Parzych A., Zbieg przepisów, zbieg idealny, zasada ne bis in idem, wykroczenie, art. 10 § 1 Kodeksu wykroczeń. Glosa do wyroku TK z dnia 1 grudnia 2016 r., K 45/14, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2018, z. 1.
Budyn-Kulik M., Kozłowska-Kalisz P., Mozgawa M., Kulik M., Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2025.
Budyn-Kulik M., Odpowiedzialność za ten sam czyn na podstawie różnych ustaw w orzecznictwie sądów powszechnych, Instytut Wymiaru Sprawiedliwości, Warszawa 2015, https://iws.gov.pl/wp-content/uploads/2018/08/kolor_IWS_Budyn-Kulik-M.-Odp.-za-ten-sam-czyn-na-pdst.-r%C3%B3%C5%BCnych-ustaw.pdf.
Cychosz P., Konstytucyjny standard prawa karnego materialnego w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, Kraków 2017.
Czarnecki P., O wykroczeniu w postępowaniu karnym parę jeszcze nieuczesanych myśli, w: Kluczowe problemy procesu karnego, red. P. Hofmański, Warszawa 2011.
Daniluk P., Dwukrotne egzekwowanie odpowiedzialności karnej za ten sam czyn a zasada ne bis in idem. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 10 września 2024 r., IV KK 145/24, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2025, nr 3.
Grzesik M., Czyn ciągły i inne mechanizmy redukcyjne w przypadku jednoczynowego zbiegu przestępstwa z wykroczeniem, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2019, z. 4.
Grzesik M., Zbieg przestępstwa z wykroczeniem, Kraków 2021.
Jackowski M., Zasada ne bis in idem w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, „Państwo i Prawo” 2012, z. 9.
Kardas P., „Idealny zbieg przestępstw” jako problem teoretyczny, dogmatyczny i kryminalnopolityczny, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2014, z. 3.
Kardas P., Giezek J., Nowe uregulowania ciągłości popełnienia przestępstwa i wykroczenia (art. 12 § 2 kodeksu karnego i art. 10a kodeksu wykroczeń), „Palestra” 2019, nr 1–2.
Kardas P., Giezek J., Zasada ne bis in idem a nowe regulacje ciągłości popełnienia przestępstwa, „Palestra” 2019, nr 4.
Kardas P., Konstrukcja idealnego zbiegu przestępstw, a konstytucyjna i konwencyjna zasada ne bis in idem. Rozważania o konstytucyjnych i konwencyjnych granicach władzy ustawodawczej, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2010, z. 4.
Kardas P., Problem reakcji na tzw. czyny przepołowione w świetle ciągłości popełnienia przestępstwa, konstrukcji idealnego zbiegu czynów karalnych oraz zasady ne bis in idem, „Prokuratura i Prawo” 2018, nr 3.
Kardas P., Rola i znaczenie wykładni prowspólnotowej w procesie dekodowania norm prawa karnego, Uwagi na marginesie uchwały Sądu Najwyższego z 3 marca 2009 roku (I KZP 30/08), „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2009, z. 2.
Kardas P., Zbieg przepisów ustawy w prawie karnym. Analiza teoretyczna, Warszawa 2011.
Kierska M., Marek T., Zasada ne bis in idem w kontekście orzecznictwa ETPCz, „Monitor Prawniczy” 2015, nr 21.
Kolendowska-Matejczuk M., Problematyka zgodności z zasadą ne bis in idem rozwiązania przyjętego w art. 10 par. 1 kodeksu wykroczeń, „Palestra” 2015, nr 9–10.
Nita-Światłowska B., Odmienność ujęcia zasady ne bis in idem w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej oraz w konwencji wykonawczej z Schengen, „Przegląd Sądowy” 2015, nr 3.
Pohl Ł., w: Kodeks karny. Komentarz, red. R.A. Stefański, Warszawa 2025.
Popławski H., Karalność czynu przestępnego w zbiegu ustaw karnych z ustawą karno-administracyjną, „Palestra” 1965, nr 12.
Popławski H., Zasada ne bis in idem we wzajemnych stosunkach prawa karnego, karno-administracyjnego i dyscyplinarnego, „Nowe Prawo” 1965, nr 5.
Raglewski J., Wybrane zagadnienia zbiegu przepisów w prawie wykroczeń, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2010, nr 1.
Rogalski M., Glosa do postanowienia SN z dnia 2 lutego 2005 r., IV KK 399/04, „Prokurator” 2005, nr 4.
Rogalski M., Res iudicata jako przesłanka procesu karnego, Rzeszów 2004.
Rychlewska A., Zasada ne bis in idem w świetle Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2014, z. 3.
Rychlewska A., Zakaz podwójnego karania w prawie europejskim w świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE, „Internetowy Przegląd Prawniczy TBSP UJ” 2015, nr 3.
Steppa W., Zasada ne bis in idem a idealny zbieg przestępstwa i wykroczenia, „Prokuratura i Prawo” 2016, nr 5.
Sychta K., Glosa do postanowienia SN z dnia 29 stycznia 2004 r., I KZP 40/03, „Przegląd Sądowy” 2006, nr 3.
Waltoś S., Kolizja postępowania karnego i karno-administracyjnego, „Palestra” 1961, nr 12.
Witkowska K., Idealny zbieg czynów karalnych w kodeksie wykroczeń a zasada ne bis in idem, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2012, nr 2.
Zoll A., Zbieg przepisów ustawy w polskim prawie karnym, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin-Polonia” 2013, nr 2.
Zontek W., w: Nowelizacja prawa karnego 2015. Komentarz, red. W. Wróbel, Kraków 2015.
Żółtek S., Artykuł 400 k.p.k. a postępowanie karne przedmiotowo złożone, w: Problemy prawa i procesu karnego. Księga pamiątkowa poświęcona pamięci Profesora Alfreda Kaftala, red. G. Rejman, B. Bieńkowska, Z. Jędrzejewski, P. Mierzejewski, Warszawa 2008.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2025 Krakowski Instytut Prawa Karnego Fundacja